Είναι πολύ συχνό να βλέπουμε μητέρες να λένε ότι δεν είχαν άλλο γάλα ή ότι το γάλα τους δεν ήταν καλό για το παιδί. Πόσο ισχύουν αυτοί οι ισχυρισμοί επιστομηνικά;
Γενικά, για την γαλουχία τρία πράγματα είναι απαραίτητα: Οι ορμόνες, το στήθος και η απομάκρυνση του γάλακτος από το στήθος.
Πρώτον, όσον αφορά τις απαραίτητες ορμόνες, προλακτίνη και ωκυτοκίνη, παράγονται από το ορμονικό κέντρο του εγκεφάλου, το οποίο ονομάζεται υπόφυση. Ορμονικές διαταραχές που να μπορούν να επηρεάσουν τον θηλασμό αντιμετωπίζει λιγότερο από το 1% των γυναικών. Άρα στο μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών το γάλα δεν σταματάει ξαφνικά λόγω ορμονικής διαταραχής ή ανεπάρκειας.
Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά το στήθος της μητέρας, το οποίο περιέχει λίπος και τον αδένα που εκκρίνει γάλα. Η πλειοψηφία των γυναικών έχουν φυσιολογικό όγκο του αδένα άρα και την ικανότητα να θηλάσουν το μωρό τους. Το μέγεθος του στήθους δεν εξαρτάται από τον αδένα αλλά από την ποσότητα του λίπους που περιχέεται σε αυτό και για αυτό το μέγεθος δεν επηρεάζει το θηλασμό. Άλλωστε ο αδένας αναπτύσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ με τη γαλουχία ωριμάζει και γίνεται όλο και πιο παραγωγικός. Για αυτό και όλες οι γυναίκες, ακόμα και αυτές που έχουν πάρα πολύ μικρό στήθος πριν την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό, μπορούν να θρέψουν επαρκώς το μωρό τους εφόσον αφήσουν το μωρό να έχει απεριόριστη πρόσβαση στον θηλασμό και με σωστή τεχνική.
Η τρίτη προϋπόθεση για επιτυχή θηλασμό είναι και η πιο σημαντική. Το μεγαλύτερο μέρος των γυναικών αποτυγχάνει να θηλάσει αποτελεσματικά λόγω μη επαρκή απομάκρυνση του γάλακτος από το στήθος. Όσο πιο πολύ γάλα απομακρύνεται από το στήθος με άμεσο θηλασμό ή με θήλαστρο, τόσο πιο πολύ γάλα παράγει το στήθος. Το στήθος δεν είναι αποθήκη γάλακτος αλλά λειτουργεί σύμφωνα με το νόμο της ζήτησης-προσφοράς μιας και πρόκειται για ένα ζωντανό αδένα. Έτσι, όσο το γάλα απομακρύνεται από το στήθος, τόσο τα κύτταρα λαμβάνουν την εντολή να παράξουν κι άλλο γάλα. Αντιθέτως, όταν το γάλα παραμένει στο στήθος, τα κύτταρα λαμβάνουν την εντολή να σταματήσουν την παραγωγή γάλακτος.
Αμέσως μετά το τοκετό, η μητέρα υπό την επίδραση των ορμονών μπορεί να προσφέρει μικρές ποσότητες από το πρωτόγαλα, το οποίο είναι πολύτιμο και αρκετό για τη θρέψη του νεογνού. Έπειτα από 3-4 μέρες, το στήθος της μητέρας υπερφορτώνεται με γάλα και διογκώνεται λόγω των ορμονών και πάλι. Από αυτό το σημείο κι έπειτα, το μωρό μόνο μπορεί να ρυθμίσει την ποσότητα του γάλακτος που θα παραχθεί. Οι ορμόνες πια έχουν δευτερεύοντα ρόλο. Όσο το μωρό θηλάζει συστηματικά και αποτελεσματικά, τόσο θα
συνεχίζεται η παραγωγή γάλακτος. Έτσι, 6 εβδομάδες περίπου μετά τον τοκετό η γαλουχία εδραιώνεται και αυτόματα είναι συντονισμένη με τις ανάγκες του μωρού.
Το μυστικό για επιτυχή θηλασμό είναι κατά την πρώτη κρίσιμη περίοδο να είναι ανεμπόδιστος και χωρίς πρόγραμμα. Για αυτό και η απάντηση στις λανθασμένες εντυπώσεις «δεν είχα γάλα» είναι πως δεν είχες γιατί δεν έβαλες όταν και όσο έπρεπε το μωρό στο στήθος ή δεν ζήτησες επαγγελματική βοήθεια όταν το μωρό σου δεν ήξερε ή δε μπορούσε να αδειάσει αποτελεσματικά το στήθος. Υπό σωστή καθοδήγηση και έγκυρη πληροφόρηση, σχεδόν όλες οι γυναίκες μπορούν να θηλάσουν!