Αντισύλληψη είναι η ηθελημένη αποφυγή της κύησης κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Με την βοήθεια της ποικιλίας των διαθέσιμων επιλογών ελέγχου των γεννήσεων, η γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες αντισυλληπτικές μεθόδους .
Μέθοδοι αντισύλληψης
Διακεκομμένη συνουσία: Η διακεκομμένη συνουσία είναι ουσιαστικά η απόσυρση του πέους από τον κόλπο πριν την εκσπερμάτιση. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής εξαρτάται από την πειθαρχία του άνδρα για τη διακοπή της συνουσίας ωστόσο αποτελεί μια μέθοδο για ζευγάρια που δεν χρησιμοποιούν κάποια άλλη προστασία. Ωστόσο το ποσοστό αποτυχίας αυτής της μεθόδου είναι αρκετά μεγάλο (15-30%) και για αυτό δεν συστήνεται.
Μέθοδοι φραγμού
Οι αντισυλληπτικές μέθοδοι φραγμού είναι δημοφιλείς όχι μόνο για την αποφυγή εγκυμοσύνης αλλά και επειδή παρέχουν κάποια προστασία έναντι των σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων.
Προφυλακτικά: Το ανδρικό προφυλακτικό είναι μια λεπτή ελαστική καλύπτρα που εφαρμόζεται στο πέος πριν την σεξουαλική επαφή και αφαιρείται αμέσως μετά. Εκτός ότι αποτελούν ένα είδος φραγμού για το σπέρμα, προφυλάσσουν επίσης και από ΣΜΝ. Το ποσοστό προστασίας αγγίζει το 98%.
Σπερματοκτόνα: Τα σπερματοκτόνα δρουν μειώνοντας την κινητικότητα του σπέρματος. Οι χημικές ουσίες που περιέχουν επιτίθενται στα μαστίγια και στο σώμα του σπέρματος, εμποδίζοντας με τον τρόπο αυτό την προσέγγιση του σπέρματος στο τραχηλικό στόμιο. Το ποσοστό αποτυχίας φθάνει το 20-30%
Ορμονικές μέθοδοι
Αντισυλληπτικά δισκία με συνδυασμό οιστρογόνων και προγεστερόνης.
Ο φυσιολογικό εμμηνορυσιακός κύκλος διατηρείται με την βοήθεια ενός μηχανισμού ανατροφοδότησης . Ο οργανισμός εκκρίνει την ωοθυλακιοτρόπο (FSH) και την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH) σε απάντηση προς τα κυμαινόμενα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης που παράγονται από τις ωοθήκες. Η τακτική λήψη των αντισυλληπτικών δισκίων καταστέλλουν την δράση του υποθαλάμου και του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης προκαλώντας ανεπαρκή έκκριση FSH και LH και έτσι αναστέλλεται η ωοθυλακιορρηξία διότι τα ωοθυλάκια δεν ωριμάζουν. Επίσης αλλάζει η ωρίμανση του ενδομήτριου καθιστώντας το λιγότερο φιλικό για εμφύτευση. Η τραχηλική βλέννη παραμένει παχιά σε αντίθεση με την λεπτόρρευστη βλέννη της ωοθυλακιορρηξίας και έτσι καθίσταται ακατάλληλη για την διείσδυση του σπέρματος.
Η λήψη ξεκινάει την πρώτη μέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου. Μπορούν να λαμβάνονται είτε για 21 μέρες, διακοπή και επανέναρξη την 8η μέρα είτε 3 πακέτα συνεχόμενα και ακολούθως το κενό των 7 ημερών.
Πλεονεκτήματα
Επειδή με την χρήση αντισυλληπτικών ρυθμίζεται ο κύκλος με ακρίβεια οι γυναίκες βρίσκουν πολύ θετικό να γνωρίζουν πότε θα έχουν την επόμενη έμμηνη ρύση. Επίσης υπάρχει μειωμένη ροή του αίματος κατά την εμμηνορρυσία, καθώς και την μείωση περιστατικών δυσμηνόρροιας. Επίσης προσφέρουν προστασία από το αδενοκαρκίνωμα του ενδομήτριου και πιθανόν από τον καρκίνο ωοθηκών.
Μειονεκτήματα
Μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων, όπως θρόμβων αίματος, εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής. Αύξηση βάρους, ναυτία, αλλαγές διάθεσης. Πιο σπάνια τα αντισυλληπτικά χάπια έχουν επίσης συσχετιστεί με αύξηση της αρτηριακής πίεσης και την εμφάνιση κάποιων τύπων καρκίνου.
Αντισυλληπτικά δισκία με προγεστερόνη.
Το mini-pill είναι ένα από του στόματος αντισυλληπτικό που περιέχει την ορμόνη προγεστερόνη(δεσογεστρέλη). Έχει απόλυτη ένδειξη σε γυναίκες που θηλάζουν, σε καπνίστριες, σε ηλικίες άνω των 40. Σταματούν την ωοθηλακιορρηξία, η βλέννα στον τράχηλο γίνεται πιο πυκνή, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την είσοδο των σπερματοζωαρίων στη μήτρα και τη γονιμοποίηση του ωαρίου και λεπταίνουν την επένδυση της μήτρας. Πρέπει να παίρνετε ένα χάπι την ίδια ώρα κάθε ημέρα χωρίς διακοπή.
Διαδερμικό σύστημα αντισύλληψης.
Το διαδερμικό αυτοκόλλητο απελευθερώνει συνεχή επίπεδα προγεστερόνης και οιστραδιόλης. Τοποθετείται στον βραχίονα, στους γλουτούς ή στην κάτω κοιλιακή χώρα. Η εφαρμογή γίνεται την ίδια μέρα κάθε τρείς εβδομάδες και ακολουθεί μία εβδομάδα χωρίς το αυτοκόλλητο. Ο μηχανισμός δράσης, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα είναι παρόμοιος με αυτόν των δισκίων.
Ο κολπικός δακτύλιος που περιέχει οιστρογόνα και προγεστερόνη προσομοιάζοντας την κυκλική δράση τού από του στόματος αντισυλληπτικού δισκίου, ενδεχομένως να καθιστά αυτή τη μέθοδο αντισύλληψης προσιτή σε περισσότερες γυναίκες. Πλεονέκτημα των κολπικών δακτυλίων είναι το ότι είναι απλοί στη χρήση, χωρίς να απαιτούν ιδιαίτερες ικανότητες ή την επίσκεψη σε ειδικό για να τοποθετηθούν ή να αφαιρεθούν. Οι δυσκολίες στη χρήση των δακτυλίων εντοπίζονται κυρίως σε προβλήματα που δημιουργούνται από την επαφή του δακτυλίου με τα τοιχώματα του κόλπου, καθώς και στα αυξημένα επεισόδια εξόδου του δακτυλίου από τον κόλπο.
Ενέσιμη προγεστερόνη.
Η ενέσιμος μορφή αντισύλληψης βασίζεται στην ουσία υδρόξυ-προγεστερόνη, χορηγείται με μορφή ενέσεων κάθε τρεις μήνες, καταστέλλει την ωορρηξία και είναι κατάλληλη μέθοδος για γυναίκες που ξεχνούν να πάρουν το χάπι. Είναι ασφαλής κατά το θηλασμό, μπορούν να το λάβουν γυναίκες που δεν μπορούν να πάρουν οιστρογόνα και δεν αλληλεπιδρά με άλλα φάρμακα.
Αντισυλληπτικό εμφύτευμα
Το αντισυλληπτικό εμφύτευμα είναι μια μικρή πλαστική ράβδος η οποία τοποθετείται κάτω από το δέρμα στο εσωτερικό μέρος του βραχίονα. Είναι δραστικά έως πέντε χρόνια και τοποθετούνται με μια πολύ μικρή χειρουργική επέμβαση που πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Το αντισυλληπτικό εμφύτευμα απελευθερώνει αργά και σταθερά την ορμόνη προγεστερόνη, η οποία εμποδίζει την ωορρηξία, η τραχηλική βλέννη γίνεται πιο πυκνή και λεπταίνει το ενδομήτριο. Εφόσον τοποθετηθεί στις πρώτες 5 μέρες του κύκλου, η προστασία του ξεκινά άμεσα. Ορισμένα μειονεκτήματα είναι οι ανωμαλίες περιόδου, καθώς επίσης, δεν προστατεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Η προστασία που παρέχουν οι ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης είναι γύρω στο 95-99%.
Επείγουσα αντισύλληψη
Η γυναίκα μπορεί να πάρει το χάπι αυτό που είναι στην ουσία δύο δισκία λεβονογεστρέλης μετά την σεξουαλική επαφή το αργότερο εντός 72 ωρών. Η επείγουσα αντισύλληψη είναι μια έκτακτη μέθοδος, δεν προστατεύει τη γυναίκα καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα και η συχνή χρήση του διαταράσσει τον γυναικείο κύκλο και οδηγεί σε επεισόδια αιμορραγιών.
Το ποσοστό επιτυχίας της μεθόδου ανέρχεται στο 80% που όμως μειώνεται όσο καθυστερεί η λήψη.
Ενδομήτριο σπείραμα.
Είναι μια συσκευή σε σχήμα Τ που εισάγεται στην ενδομητρική κοιλότητα διαμέσου του τραχήλου. Υπάρχουν 2 κατηγορίες σπειραμάτων κατάλληλες και εγκεκριμένες για χρήση.
Σπείραμα χαλκού
Ο χαλκός χρησιμεύει ως σπερματοκτόνο και προκαλεί φλεγμονή στο ενδομήτριο αποτρέποντας την γονιμοποίηση. Ονομάζεται ParaGard T-380 A και είναι κατασκευασμένο από αδιαφανές πολυαιθυλένιο και λεπτό στρώμα συμπαγούς χαλκού και έχει λάβει έγκριση για χρήση 10 ετών.
Mirena
Είναι ορμονικό ενδομητρικό σύστημα που απελευθερώνει λεβονογεστρέλη. Διαρκεί τουλάχιστον 5 έτη, και στις δράσεις του περιλαμβάνεται η εξασθένηση της κινητικότητας του σπέρματος , ο ερεθισμός του ενδομητρίου και οι αρνητικές επιδράσεις του στην ωοθυλακιορρυξία.
Πλεονεκτήματα των σπειραμάτων
Μειονεκτήματα των σπειραμάτων
Μόνιμη Αντισύλληψη
Απολίνωση Σαλπίγγων
Είναι μια συνηθισμένη μέθοδος μόνιμης κατάργησης της γονιμότητας. Πραγματοποιείται με διάφορες μεθόδους, που περιλαμβάνουν αφαίρεση σαλπίγγων ή καταστροφή τμήματος της σάλπιγγας, ή απόφραξή της με χρήση clips
Αν μια γυναίκα γεννήσει κολπικά τότε η απολίνωση θα πρέπει να γίνει λαπαροσκοπικά μετά από περίπου 3 μήνες λόγω του μεγέθους της μήτρας. Αν γεννήσει με καισαρική τότε μπορεί να γίνει την ώρα του τοκετού. Θεωρείται αποτελεσματική μέθοδος. Σε περίπτωση αμφω εκτομής σαλπίγγων η αντισύλληψη είναι στο 100% και χωρίς δυνατότητα υποστροφής. Σε περίπτωση απόφραξης η λειτουργία των σαλπίγγων μπορεί να αποκατασταθεί χειρουργικά χωρίς αυτό να είναι απολύτως βέβαιο. Τα ποσοστά επιτυχίας κυμαίνονται περίπου στο 50%, ο κίνδυνος όμως για εξωμήτριο κύηση όμως είναι μεγάλος.
Απολίνωση Σπερματικών Πόρων (βαζεκτομή)
Πρόκειται για κατάργηση της γονιμότητας του άνδρα. Αυτό δεν συνεπάγεται με την απώλεια ανδρισμού, μόνο με την ικανότητα τεκνοποίησης. Δεν επηρεάζεται η παραγωγή τεστοστερόνης και έτσι η σεξουαλική διέγερση παραμένει ίδια. Η εκσπερμάτιση γίνεται κανονικά (σπερματικό υγρό χωρίς ωστόσο την παρουσία σπερματοζωαρίων). Η στείρωση στον άνδρα γίνεται, σε αντίθεση με τη γυναίκα, μέσω μιας απλής επέμβασης με τοπική αναισθησία. Θεωρείται μη αναστρέψιμη μέθοδος.